12 mei 2022 | 10:00 -17:00 uur
LEF Future Center | Rijkswaterstaat  Utrecht

Programma

Een aantrekkelijk programma met de nieuwste inzichten en verhalen uit de aquathermiepraktijk, de opbrengst van de Green Deal Aquathermie (2019-2021) en nieuws over hoe NAT de komende jaren door zal gaan.

09:30 uur

Inloop

Inloop voor deelnemers in het LEF Future Center. De livestream voor online deelnemers gaat open om 9:45 uur.

10:00 uur

Welkom

Dagvoorzitter Amar Sjauw En Wa – Windhorst

10:05 uur

Opening NAT festival

Sandor Gaastra (directeur-generaal Klimaat en Energie van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat), Meindert Smallenbroek (voorzitter Stuurgroep Aquathermie) en Erik Kraaij (programmamanager Netwerk Aquathermie) gaan in gesprek over de doelen en resultaten van drie jaar Green Deal Aquathermie. Vervolgens opent de heer Gaastra het NAT festival.

10:25 uur

De 'TEO-, TEA- en TED' pitches

Drie ervaringsdeskundigen, Vera Haaksma (deelopgavetrekker Energiesysteem en infrastructuur gemeente Utrecht), Gertjan de Joode (kennis- en innovatiemanager Eteck BV) en Otto Reinstra (Strategisch adviseur Waternet) delen in een pitch hun ervaringen met TEA-, TEO- en TED-projecten.

10:50 uur

Opschaling verwarmen én koelen met aquathermie

Dirk-Siert Schoonman (dagelijks bestuurslid Unie van Waterschappen en dijkgraaf waterschap Drents Overijsselse Delta), Carla Kranenborg-van Eerd (wethouder leefbaarheid, wijkveiligheid, financiën en energie gemeente Breda) Martijn van Aarssen (CEO IF Technology) en Gerard Blom (unitmanager bodem- en grondwatersystemen Deltares) gaan tijdens een tafelgesprek onder begeleiding van de dagvoorzitter in op wat er nodig is voor opschaling van verwarmen én koelen met aquathermie.

11:25 uur

Pauze

11:45 uur

Deelsessies Ronde 1

In deze sessie gaan we aan de hand van voorbeelden in gesprek over de kansen en hobbels bij de realisatie van opschaling van aquathermie. In Nederland zijn zo’n 100 aquathermieprojecten gerealiseerd en 100 andere projecten zijn in voorbereiding. Dit zijn veelal kleinschalige nieuwbouwprojecten van enkele honderden woningen.
Naast nieuwbouw kan aquathermie zeker ook in de bestaande bouw een grote rol spelen in het verduurzamen van warmtelevering. Grootschalige toepassing is technisch gezien heel goed mogelijk. Opschalen kan zowel in grootte van het project (duizenden woningen), als in het aantal projecten. Staat niets in de weg om op te schalen? Waar wachten we op?

Aan het woord komen twee ervaringsdeskundigen, Lucie Gelderblom en Sjoerd Ypma (beide lid van het uitvoerende team van Warm Heeg), die ons mee zullen nemen in hun voorbereidings- en verkenningstraject van een aquathermieproject. Welke stappen hebben ze gezet? Waar lopen ze tegenaan? En waar kunnen andere projecten van leren?
Tijdens de sessie gaan we in op financiering, opstart, doorontwikkeling en wet- en regelgeving. We bespreken onder andere de financiering van de ontwikkelfase, collectief aanvragen van individuele subsidies, toetsing van de potentie van aquathermie op grotere schaal en wettelijke verankering van de positie van gemeenschapsinitiatieven.

We zoomen in op Heeg, een heerlijk watersportdorp in landelijk Friesland. Voor de deur een grote plas water, het Hegermeer. Een geschikte basis voor de lokale energiecoöperatie om ruim vijf jaar geleden te starten met het initiatief Warm Heeg. Het doel: met oppervlaktewater uit het meer alle woningen in de kern van het dorp collectief verwarmen. Vijf jaar later is er onlangs uiteindelijk de landelijke PAW subsidie van vier miljoen euro aan het initiatief toegewezen. Een heugelijk feit, een goede stap voor de toekomst van Warm Heeg. Maar dit is zeker niet zonder horten en stoten gegaan.

In de sessie deelt Warm Heeg zeven knelpunten van verschillende aard, die lokaal niet opgelost kunnen worden. Het team van Warm Heeg roept daarbij op: willen we niet dat initiatieven financieel vastlopen in de ontwikkelingsfase, dan moeten we gezamenlijk kijken naar de mogelijkheden en versoepelingen in overheidsland.

Hoe financieren we aquathermieprojecten? Hoe houden we de kosten voor bewoners behapbaar? Hoe zorgen we voor financiële zekerheid? Terwijl de druk toeneemt om snel van het aardgas af te gaan en aquathermie steeds meer in de belangstelling komt te staan, is het nog steeds een lastige puzzel om de financiën rond te krijgen.
Uitdagingen zijn warmtenetten, vollooprisico’s, afschrijvingstermijnen en garantstellingen. Gelukkig zijn er ook oplossingsrichtingen. In deze sessie gaan we met vertegenwoordigers uit de bankenwereld, met initiatiefnemers en met de overheid het gesprek aan over rollen, constructies en wat er verder nodig is.

Warmte uit oppervlaktewater halen betekent dat het water plaatselijk iets afkoelt. Dit kan positieve en negatieve effecten hebben op de ecologie. Koel water compenseert de opwarming van het klimaat een beetje, maar té koel water kan voortplanting van soorten remmen. Hoe beoordeel je de mogelijke impact van TEO op de ecologie? Ida de Groot-Wallast van Deltares neemt je mee langs de stappen die je hierbij kunt zetten, van het berekenen van het debiet van de koudelozing tot het inventariseren van gevoelige soorten in het ontvangende oppervlaktewater. Marco van Schaik vertelt namens Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden hoe dat in de praktijk uitpakt voor een project van 6.000 woningen, kantoren en winkels aan het Merwedekanaal. Wil je helemaal op de hoogte zijn van de stand van onderzoek en hoe je dit vertaalt naar de praktijk? Dit is het moment om een expert en een ervaringsdeskundige jouw vragen te stellen.

Zonder kennisontwikkeling en innovatie geen versnelling en opschaling van aquathermie.
Voor een versnelling, bredere toepassing en opschaling van aquathermie moeten we nog meer kennis opbouwen. Verschillende kennisvelden en partijen zijn hiervoor nodig. Wat weten we wel en wat weten we nog niet?  Hoe kunnen we samenhang aanbrengen tussen de benodigde kennisvelden en integraal kennis ontwikkelen? Hoe organiseren we een lerende aanpak? Wie durft hier een leidende rol te nemen? Hoe kunnen we ambities voor kennisontwikkeling aquathermie waarmaken? In deze sessie gaan we aan de hand van stellingen met elkaar in gesprek.

12:45 uur

Lunch

13:40 uur

Opening middagprogramma

Sten Heijnis, programmamanager hernieuwbare energie bij Rijkswaterstaat, trapt als host af voor de tweede helft van het festival.

13:45 uur

Keynote-speech door Gerrit Hiemstra

Gerrit Hiemstra (meteoroloog en mede-eigenaar Weather Impact) gaat in op klimaatverandering en vertelt hoe wij volgens hem de CO2-uitstoot kunnen verminderen. Hij is ervaringsdeskundige op het gebied van aquathermie. Zijn huis verwarmt en koelt hij met warmte uit de rivier De Luts. Wat komt daarbij kijken? Wat zijn z’n ervaringen? En wat is er nodig voor grootschaliger uitrol van aquathermie? Het motto van Gerrit: ‘Aquathermie – gewoon doen’.

14:15 uur

Deelsessies Ronde 2

In deze sessie gaan we aan de hand van voorbeelden in gesprek over de kansen en hobbels bij de realisatie van opschaling van aquathermie. In Nederland zijn zo’n 100 aquathermieprojecten gerealiseerd en 100 andere projecten zijn in voorbereiding. Dit zijn veelal kleinschalige nieuwbouwprojecten van enkele honderden woningen.
Naast nieuwbouw kan aquathermie zeker ook in de bestaande bouw een grote rol spelen in het verduurzamen van warmtelevering. Grootschalige toepassing is technisch gezien heel goed mogelijk. Opschalen kan zowel in grootte van het project (duizenden woningen), als in het aantal projecten. Staat niets in de weg om op te schalen? Waar wachten we op?

Aan het woord komen twee ervaringsdeskundigen, Lucie Gelderblom en Sjoerd Ypma (beide lid van het uitvoerende team van Warm Heeg), die ons mee zullen nemen in hun voorbereidings- en verkenningstraject van een aquathermieproject. Welke stappen hebben ze gezet? Waar lopen ze tegenaan? En waar kunnen andere projecten van leren?
Tijdens de sessie gaan we in op financiering, opstart, doorontwikkeling en wet- en regelgeving. We bespreken onder andere de financiering van de ontwikkelfase, collectief aanvragen van individuele subsidies, toetsing van de potentie van aquathermie op grotere schaal en wettelijke verankering van de positie van gemeenschapsinitiatieven.

We zoomen in op Heeg, een heerlijk watersportdorp in landelijk Friesland. Voor de deur een grote plas water, het Hegermeer. Een geschikte basis voor de lokale energiecoöperatie om ruim vijf jaar geleden te starten met het initiatief Warm Heeg. Het doel: met oppervlaktewater uit het meer alle woningen in de kern van het dorp collectief verwarmen. Vijf jaar later is er onlangs uiteindelijk de landelijke PAW subsidie van vier miljoen euro aan het initiatief toegewezen. Een heugelijk feit, een goede stap voor de toekomst van Warm Heeg. Maar dit is zeker niet zonder horten en stoten gegaan.

In de sessie deelt Warm Heeg zeven knelpunten van verschillende aard, die lokaal niet opgelost kunnen worden. Het team van Warm Heeg roept daarbij op: willen we niet dat initiatieven financieel vastlopen in de ontwikkelingsfase, dan moeten we gezamenlijk kijken naar de mogelijkheden en versoepelingen in overheidsland.

Aquathermie is niet nieuw, maar voor veel mensen en organisaties nog wel. Hoe zorgen we ervoor dat niet elk initiatief met aquathermie dezelfde wielen moet uitvinden? Om aquathermie breed en gemakkelijk te kunnen toepassen is vertrouwen en kennis nodig. Vertrouwen neemt toe als er standaarden zijn voor techniek, organisatie, proces en financiering. De kennis die de afgelopen jaren is ontwikkeld, is een geweldige basis voor deze standaarden. Hoe maken we deze kennis tot een standaard? En wie zijn daarvoor nodig? In deze sessie gaan we met deze vragen aan de slag om ook echt antwoorden te vinden!

Er is al veel ervaring opgedaan met het ontwerpen van goed functionerende aquathermiesystemen en er is geleerd van de uitdagingen in de praktijk. Gecombineerde warmte- en koudelevering vraagt bijvoorbeeld het nodige van uitgekiende ontwerpen.
In deze sessie bespreken we aan de hand van praktijkvoorbeelden de relevante elementen van aquathermiesystemen en hoe deze met elkaar samenhangen. Hoe kun je de handreikingen voor aquathermiesystemen toepassen en hoe ga je om met aandachtspunten zoals filtering, warmtewisselaars en corrosie? We delen met elkaar de grootste aandachtspunten bij techniek en ontwerp voor de komende jaren.

In een aquathermie project werk je samen met verschillende partijen. Bewoners, waterbeheerders, gemeenten, warmtebedrijven, adviesbureaus … In deze sessie nemen we je mee in het thema governance. Hoe start je een samenwerking? Wat zijn succesfactoren? Welke vormen zijn er? Hoe kies je een vorm die bij jou past? We starten met het onderzoek ‘Warmte uit samenwerking’ van STOWA en wisselen ervaringen uit met PAW proeftuin Almelo. Je gaat naar huis met nieuwe inspiratie en hopelijk een concrete vervolgstap voor de realisatie van jouw aquathermie project.

15:15 uur

Pauze

15:45 uur

Aquathermie stroomt door!

Officiele afronding Green Deal Aquathermie en feestelijke aftrap nieuwe fase met partijen die zich de komende jaren gaan inzetten voor grootschalige toepassing van aquathermie. Aquathermie stroomt door!

16:30 uur

Afsluiting NAT festival en borrel